Latest Event Updates
Moje świętokrzyskie korzenie
-
-
-
-
„Świętokrzyskie korzenie- moje drzewo genealogiczne”
„Historia mojej rodziny”
1. Genealogia, moje pierwsze kroki.
Moja genealogiczna podróż w przeszłość rozpoczęła się wiosną 2008 roku. Stało się to za sprawą mojej siostry, która dziesięć lat temu powiedziała: „A może byś zrobiła drzewo genealogiczne?” Nasza babcia, od zawsze opowiadała o krewnych, o rodzinie, o koligacjach. Słuchałam tych historii od dziecka, jednak nigdy nie przywiązywałam do nich większej uwagi. Dziesięć lat temu postanowiłam spisać krewnych, o jakich opowiadała babcia urodzona w 1925 roku w Pstroszycach. Pomyślałam wtedy, że być może uda się połączyć trzysta osób sięgając wstecz o około100 lat.
Po kilku rozmowach z babcią dało mi się spisać kilkadziesiąt osób. Skrupulatnie notowałam dodatkowe informacje, do jakich nawiązywała babcia w trakcie wymieniania kolejnych członków gałęzi kilku rodów. Będąc w tym czasie całkowitym laikiem na temat genealogii, chyba podświadomie wiedziałam, że nawet najdrobniejsze szczegóły mogą w późniejszym czasie być zaczątkiem do odkrywania kolejnych koligacji rodzinnych.
-
2. Pierwsze zasłyszane historie.
Droga z ziemi krakowskiej, na ziemię świętokrzyską.
Opowieści babci ciąg dalszy. Mój pradziadek Wincenty Machejek rodem z Małopolski, około roku 1936 złożył podanie o pracę w Lasach Państwowych, w tym czasie był gajowym u dziedzica Fortunata Zdziechowskiego. Pradziadek wraz z rodziną mieszkał we wsi Cisie koło Książa Małego. Pradziadek obawiał się jednak, że praca w tym miejscu nie będzie już zbyt długo możliwa i nie zdoła wypracować sobie emerytury, dlatego też złożył podanie do Lasów Państwowych o przydział pracy. Niedługo później otrzymał odpowiedź, że za dwa lata zwolni się posada gajowego w regionie nadleśnictwa Snochowice. I tak też się stało. Rodzina Machejków zamieszkała w roku 1938 w gajówce, w osadzie leśnej zwanej Michala Góra, niedaleko miasteczka Łopuszno, leżącego na ziemi świętokrzyskiej.
-
3. Babcia i jej młodość.
Do klasy siódmej babcia uczęszczała w Łopusznie, do szkoły jeździła rowerem. Z opowieści babci dowiedziałam się, że połowę uczniów w klasie stanowiły dzieci pochodzenia Żydowskiego. Babcia szczególnie zapamiętała swoją koleżankę żydówkę Polę Rozejncwajgównę, była z nią blisko zaprzyjaźniona. Babcia wspominała, że w czasie okupacji w Łopusznie było małe getto. Jakiś czas później około roku 1942 przyszedł nakaz niemiecki, że Polacy mają zgromadzić Żydów, zabrać ich na wozy i wywieźć do Włoszczowy. Tymi transportami również wywieziona została Pola Rozejncwajgówna. Niemcy nadzorowali wywózkę na motorach, mieli oni również psy, które miały pilnować, aby nikt nie uciekła z konwoju. Babcia stała z daleka i płacząc, obserwowała ten koszmar. Nigdy więcej nie słyszała, aby ktokolwiek się uratował z wywiezionych Żydów.
Chcąc dowiedzieć się więcej, przeszukiwałam wiadomości dostępne w sieci, znalazłam obszerne opisy dotyczące historii Żydów z regionu Łopuszna na stronie jevishgen.org. Jeden z fragmentów, który szczególnie utkwił mi w pamięci to opis stosunków pomiędzy ludnością Polską i Żydowską. „Między mieszkańcami nie było dystansu. Obie nacje cierpiały i mocno odczuwały represje okupanta. Po wojnie do Łopuszna nie powrócił żaden z żydowskich mieszkańców. Tak skończył się świat żydowskiego Łopuszna- świat trudnej, biednej, pracowitej, wspólnej egzystencji”.
-
4. Połączenie rodzin Bernatów i Machejków
W czasie II Wojny Światowej, jesienią 1941 roku w kościele parafialnym w Łopusznie moja babcia urodzona w Małopolsce i dziadek Konstanty Bernat urodzony we wsi Grabownica, parafii Łopuszno wzięli ślub. Życie na wsi toczyło się własnym rytmem wyznaczanym przez zasiewy i zbiory plonów. Przez około pietnaście kolejnych lat moi dziadkowie mieszkali na świętokrzyskiej ziemi. Życie na wsi było skromne, ale babcia wspomina je jako szczęśliwy czas. Wszyscy we wsi się znali, żenili między sobą, byli chrzestnymi na chrztach, świadkami na ślubach, jak również wspólnie odprowadzali zmarłych na cmentarz.
-
5. Mój świętokrzyski przodek, dziadek Konstanty Bernat.
Dziadka pamiętam jako ostoję spokoju, łagodnego, uśmiechniętego i ciepłego człowieka.
Konstanty urodził się na przełomie roku 1916/1917 we wsi Grabownica. Wieś położona jest na południe od Łopuszna, w pobliżu drogi wiodącej do Małogoszczy. W roku 1938 dziadek wraz z innymi młodymi ludźmi ze wsi założyli OSP Grabownica. Jak informuje książka pt. „Łopuszno dawniej i dziś” inicjatorami byli Konstanty Bernat, Antoni Grzywacz, Bolesław Wawrzoła.
-
OSP Grabownica, zbiory rodzinne Z opowiadania babci wiedziałam, że dziadek w czasie wojny był w służbie czynnej wojskowej.
W roku 2011 szukając bardziej szczegółowych informacji, napisałam prośbę, o przesłanie kopii dokumentów dotyczących dziadka do Urzędu Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, mając nadzieje, że dzięki temu dowiem się czegoś więcej z czasów młodości mojego przodka. Kilkanaście tygodni później otrzymałam kopie dokumentów, które zawierały odręcznie napisany życiorys, deklaracje członkowskie oraz inne dokumenty, jakie dziadek składał, wnioskując o przyznanie statusu kombatanta.
W dokumentach zapisano, że dziadek służył w 2 Pułku Artylerii Lekkiej w Kielcach. W otrzymanych informacjach zapisano: „Wybuch wojny zastał tę jednostkę na zachodniej granicy Polski. Jednostka ta wycofała się przez Warszawę o rzeki Bug. Po sformułowaniu nowych jednostek dalszy szlak bojowy wiódł w kierunku Rumunii. Po całkowitym rozbiciu przez Niemców tego zgrupowania dostał się do niewoli w dniu 20.09.1939 r. ” We fragmencie życiorysu dziadek zapisał „15.02.1939 roku zostałem powołany do służby czynnej, jako radiotelegrafista.W końcu sierpnia wyjechaliśmy na zachodnią granicę Polski. Pociągiem, później wozami i pieszo. W drugim dniu walki zaczął nas okrążać nieprzyjaciel, wycofaliśmy się na tyły. Dotarliśmy, aż do rzeki Bug. Po bitwie gdzie okrążyli nas Niemcy -broń została zakopana na rozkaz dowódcy.”
-
I miesięc II Wojny Światowej opis Konstanty Bernat Dziadek trafił do niewoli niemieckiej. Oddział dziadka został uwolniony i dziadek już mógł powrocić do domu.
Babcia kilka lat temu opowiedziała mi kolejną historię związaną z dziadkiem. Miała ona miejsce w roku 1943, wtedy to oddział Gwardii Ludowej zaatakował wieś Antonielów, zabijając niemiecką ludność. Część Niemców ukryła się w piwnicach.
Niemcy tam mieszkający podlegali pod żandarmerię w Olesznie i do tej właśnie jednostki dotarła wiadomość o przeprowadzonej akcji. We wsi w tym czasie również wybuchł pożar, każdy ze strażaków OSP był zobowiązany ruszyć na ratunek poszkodowanym. Wozem ruszył również zastęp z Grabownicy, po drodze minęli zastęp partyzantów.
Po dotarciu do Antonielowa strażacy, w tym również mój dziadek zaczęli gasić pożar. Do wsi tej również dotarli niemieccy żandarmi z Oleszna. Niemcy natychmiast nakazali zgromadzić się Polakom w zagrodzeniu na środku wsi. Niemcy głośno dyskutowali co zrobić z Polakami. Wśród ochotników OSP Grabownica był również Kubicz, który znał język niemiecki- słyszał on rozmowę Niemców, którzy byli przekonani, że to właśnie Ci Polacy są winni śmierci ludności niemieckiej i za to powinni być rozstrzelani. Na szczęście przyjechała również żandarmeria niemiecka z Łopuszna, a wśród nich współpracujący z ruchem oporu Karl Landl pseudonim „Felek”.
To właśnie od miał zaświadczyć o tym, że ludzie zatrzymani przez żandarmerię z Oleszna to nie bandyci, ale odział OSP Grabownica.
11 maja 1943 roku o świcie spacyfikowano przysiółek wsi Ewelinów, był to odwet za wcześniejszą akcję w Antonielowie. Tylko kilkoro mieszkańców Skałki przeżyło chowająć się w kuźni i szuwarach pobliskiej sadzawki. Łunę pożaru widać było również we wsi Grabownica. Chłopi ze wsi nie wiedzieli o pacyfikacji, ruszyli z pomocą jak do pożaru. Po drodze zostali zatrzymani przez żandarmerię przed wsią Krasocin i zawróceni.
6. Pradziadkowie z regionu Łopuszna
Głównym źródłem wiedzy na temat pradziadków z regionu Łopuszna również jest moja babcia. To ona podała mi imiona nazwiska, a także przybliżone lata życia moich pradziadków. Opowiedziała o rodzeństwie pradziadków, które w większości poznała osobiście lub też znała z opowiadań. Informacje te kolejno starałam się potwierdzać dokumentami z USC przechowywanymi w Gminie Łopuszno, a także w Archiwum Państwowym w Kielcach.
Rodzicami mojego dziadka Konstantego byli Paweł Bernat i Józefa z domu Belska. Akta urodzeń z tych lat zapisywane było w języku rosyjskim, był to czas zaboru rosyjskiego. Paweł Urodził się 15 maja 1874 roku we wsi Grabownica, jego żoną 8 lutego 1898 roku została Józefa z domu Belska urodzona, jak zapisano w akcie urodzenia Górki Łopuszańskie.
W roku 1926 parafię w Łopusznie objął proboszcz Aleksander Jankowski, postawił on sobie za cel odbudować kościół. Zbiórkę na ten cel w regionie wsi Grabownica prowadził dla parafii mój pradziadek Paweł Bernat.
Paweł i Józefa mieli 6 dzieci, mój dziadek Konstanty Bernat był najmłodszym z rodzeństwa.
Paweł i Józefa byli bardzo pracowitymi, kochającymi ziemię ludźmi. Nigdy ich nie poznałam i do tej pory nie udało mi się odnaleźć ich fotografii. Paweł Bernat zmarł w roku 1951, Józefa Bernat z domu Belska zmarła w 1954 roku. Oboje pochowani są na cmentarzu parafialnym w Łopusznie.
7. O prapradziadkach.
Moja genealogiczna podróż w przeszłość z czasem sięgała coraz to wcześniejszych pokoleń. Wciąż posiłkowałam się tym, co pamiętała o rodzinie swojego męża moja babcia. Wiedziałam, że rodzicami mojego pradziadka Pawła byłi Józef Bernat i Marianna z domu Barczyńska. Szukając informacji w zasobie Archiwum Państwowego w Kielcach znalazłam akt ślubu Józefa Bernata i Maranny z Barczyńskich. Związek małżeński 1858 numer aktu 39/1858. Z tego dokumentu dowiedziałam się, w jakim wieku byli młodzi, zawierając związek małżeński, poznałam informacje o rodzicach, a także o miejscu urodzenia prapradziadków. Śledząc kolejne dokumenty, potwierdziłam informacje, jakie przekazała mi babcia o rodzeństwie pradziadka Pawła. Ze związku Józefa Bernata i Marianny Barczyńskiej urodziło się dwanaścioro dzieci. Z tego wieku dorosłego nie dożyło pięcioro z nich.
- Poza moim pradziadkiem Pawłem przeżył brat Jan i siostry Agnieszka (po mężu Pałgan), Marianna (po mężu Korpas), Franciszka (po mężu Ożarowska), oraz Józefa (po mężu Kozieł). Potomkowie Józefa i Marianny żyją w różnych częściach Polski jak również poza krajem pochodzenia przodków. Niezwykle ważną dla mnie w ostatnim czasie gałęzią są potomkowie siostry mojego pradziadka Marianny z Berantów Korpasowej. To jej syn wraz z rodziną zginęli zamordowani w czasie II Wojny Światowej przez banderowców, nazywanych przez obecnych Ukraińów nacjonalistami. Z opowiadań babci wiedziałam, że dwaj bracia Korpas mieszkali przed wojną na Wołyniu. Na początku roku 2017, po przeczytaniu mojego wpisu na blogu genealogicznym, zgłosił się do mnie Павел Корпас urodzony na Ukrainie potomek Antoniego, Zauważył on mój wpis na blogu pt. Ponad granicami Korpas. Jak szybko ustaliłam syna Pawła Korpasa i Marianny z Bernatów. Paweł mieszkający na Ukrainie w miejscowości Ratno nic nie wiedział o zabitej w czasie wojny rodzinie Korpasów. Jego dziadek zginął zabity w lesie przez kłusowników w roku 1936. Paweł kilka lat temu przeczytał artykuł w lokalnej prasie o mordzie na ludności polskiej w niedalekiej od Ratna miejscowości Wólka Szczytyńska położonej przy obecnej granicy Ukrainy z Białorusią. Znając opowiadania babci, udało mi się ustalić, że dziadek Павел Корпас Pawła Korpasa z Ratna i Korpas Wincenty zabity przez banderowców, to bracia rodzeni. Nasi wspólni przodkowie to Józef Bernat i Marianna Barczyńska.Przy takich właśnie odkryciach utwierdzam się, że moja pasja ma głębszy sens, czuję potrzebę odkrywania tych zapomnianych historii i zachowania ich dla kolejnych pokoleń.
8. Księgi ludności stałej Grabownica
Wiadomości o rodzinie Bernatów, jaka mieszkała we wsi Łopuszno poza aktami metrykalnymi można również znaleźć w Księgach ludności stałej, które dla tego terenu przechowywane są w Archiwum Państwowym w Kielcach. Spisy te zawierają informacje od roku 1865-1903. Księgi podzielone są na wsie. Każda wieś zawiera tabelaryczny wykaz domostw i jej mieszkańców z informacją o latach urodzenia, zawartych małżeństw, czy zgonów, a także miejscach urodzenia, czy informacją o przeniesieniu do innego miejsca. Jest to zatem bardzo pomocne źródło wiedzy dzięki, któremu możliwe jest odszukanie miejsca, na którym stał dom przodków, a także jak wyglądała wieś w drugiej połowie XIX w.
Kiedy w roku 2015 odwiedziłam babcię z okazji jej 90 urodzin, udało nam się wspólnie naszkicować plan wsi Grabownica, jaki pamiętała z lat, w jakich tam mieszkała, czyli przełom XX wieku. Babcia opisała wszystkie domostwa łącznie w ludźmi tam mieszkającymi i informacjami o ich życiowych losach. Zapisane i zostały również domu w przysiółku Rosochy, w jednym z nich zamieszkiwali Drogoszowie. Z tej właśnie rodziny wywodził się słynny polski bokser Leszek Drogosz. Z ksiąg mieszkańców wsi Grabownica wynikało, że Drogoszowie w roku 1833 mieszkali w Oblęgorku.
-
9. Śladami przodków.
W trakcie mojego ostatniego pobytu w okolicy Łopuszna we wrześniu 2015 roku postanowiłam przejść droga od centrum Łopuszna, obok cmentarza a dalej w stronę wsi Grabownica. Po paru kilometrach skręciłam w stronę wsi zatrzymując się przy wszystkich starszych zabudowaniach i utrwalając je w postaci fotografii. Na końcu wsi Gabownica tuż przy lesie, na rozstaju dróg stoi od wielu lat drewniany krzyż. Las za wsią, który w części sadził mój tata, część tego lasu kiedyś również należała do moich dziadków. Była tam też łąka i rzeczka, przy której pasło się krowy. Wybałam drogę skręcającą w lewą stronę i po przejściu przez las doszłam do drogi wiodącej z Łopuszna przez Fanisławice do Rudy Zajączkowskiej, w której w 1816 roku urodziła się moja 3 x prababcia Rozalia z domu Skorek. Wtedy ta wieś nazywała się Ruda Narodowa i należała do Małogoszcza. Obok Rudy jest Wierna Rzeka, której nazwę wprowadzono dzięki Stefanowi Żeromskiemu wielkiemu piewcy ziemi świętokrzyskiej. Żeromski w swoim utworze opiera się o tło historyczne. jakim było Powstanie Styczniowe i bitwa pod Małogoszczą 24 lutego 1863 roku, której dowódcą był generał Marian Langiewicz.
-
10. 3 x pradziadkowie z linii Bernat
Ojciec mojego pradziadka Pawła, Józef urodził się on w roku 1838 we wsi Grabownica. Jego rodzice to Jan Józef Bernat, jak zapisano w akcie urodzenia z numerem 71, kolonista w Grabownicy i Magdalena z domu Pięta. Józef urodził się w domu pod numerem 15 we wsi Grabownica. Poza Józefem moim przodkiem był jeszcze jego brat Marcin (żona Marianna Piątek), Jakub (żona Konstancja Szymańska zamieszakali około roku 1876 w Łosienku) i Franciszek (ten zmarł w wieku 4 lat), oraz siostra Klara (po mężu Kubicz). Informacje te ustaliłam na podstawie akt znalezionych w archiwum w Kielach. Moja babcia opowiadała, jak dziadek Konstanty jeździł nieraz rowerem do swoich kuzynów do Łosinka, to byli zapewne potomkowie Jakuba brata dziadka Konstantego.
-
11. 4 x pradziadkowie z linii Bernat
Jan Józef Bernata i Magdalena z domu Pięta zawarli związek małżeński w 1825 roku, dokument został zapisany pod numerem 20. W akcie dokumentującym zawarcie związku zapisano, że Jan Józef był już wtedy wdowcem po Mariannie z Ogonowskich, mającym lat dwadzieścia pięć, urodzonym w Baryczy. Akt zejścia poprzedniej żony został załączony do akt. Magdalena Pięta była osiemnastoletnią panną urodzoną we wsi Czałczyn. Ślub odbył się, jak zapisano, w asystencji ojca pana młodego Józefa Bernata w Baryczy zamieszkałego i Katarzyny, Franciszka z Zatorskich. Na ślubie obecni byli również rodzice panny młodej Jacenty Pięta i Katarzyna Franciszka z Marcinkowskich. W końcowej części aktu zapisano słowa „akt spisaliśmy w przytomności Jacentego Pięty lat osiemdziesiąt liczącego, Ojca przyszłej małżonki, Józefa Bernata lat czterdzieści pięć ojca przyszłego małżonka, Piotra Kozłowskiego lat czterdzieści sześć liczącego, Wincentego Dudzińskiego lat czterdzieści dziewięć, wszystkich włościan na gospodarstwie zamieszkałych.” Ślubu udzielił „ksiądz Józef Rudziński Pleban Parafialnej Gminy Łopuszańskiej Sprawujący Obowiązki Urzędnika Stanu Cywilnego”.
Grabownica była oddalona od Baryczy o około sześć i pół kilometra. To właśnie z tej wsi zamieszkał po ślubie moi przodkowie.
-
12. Indeksacja, czyli czasochłonny proces przepisywania danych z ksiąg do tabeli w formacie elektronicznym.
Szukanie tylko i wyłącznie głównych linii przodków nie było dla mnie wystarczające. Chciałam znaleźć wszelkie możliwe koligacje i połączenia rodzin. Dzięki temu, że od 2009 roku włączyłam się projekt indeksacji metryk dla bazy genealodzy.pl, miałam możliwość dokładnego zbadania przodków wywodzących się również z tej parafii. W księgach metrykalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Kielach znalazłam sumariusze ksiąg łacińskich dotyczące lat 1745-1810. Zawierały one co prawda tylko nazwiska i daty, jednak droga dedukcji można było odkryć kolejne pokolenia przodków.
-
13. 5 x pradziadkowie z linii Bernat
Józef Bernat i Katarzyna, Franciszka Zatorska zawarli związek małżeński 12 lutego 1797 roku. To pierwszy akt z linii Bernatów, jaki datowany był na wiek XVIII. Coraz bardziej zagłębiałam się w temat ksiąg dotyczących Łopuszna. W tym regionie byłam dwa razy w życiu, jako dziecko kilkuletnie i wiele lat pożniej, kiedy zaczęłam interesować się genealogia odwiedziłam okolice przez zaledwie kilka godzin. Postanowiłam po raz kolejny stanąć na świętokrzyskiej ziemi. Tym razem spędziłam w okolicy 3 dni, odwiedzając również parafie pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, z jaką związani byli moi przodkowie przez wiele setek lat. Podczas tej wizyty udało mi się odwiedzić bardzo zadbany kościół parafialny i porozmawiać z księdzem proboszczem Ireneuszem Jakusikiem na temat historii tej parafii, wspominając jednocześnie dawnych księży i mieszkańców okolicy. Miałam również możliwość odczytać istotne dla mnie informacje zawarte w księgach znajdujących się w parafii.
Śledząc dane metrykalne ustaliłam, że Józef urodził się. jak zapisano we wsi Ucisko, domyślać się można, że to lokalna nazwa późniejszego przysiółka Hucisko, należącego do wsi Fanisławice. Według Słownika geograficznego w roku 1827 w Fanisławicach było 27 domostw. W słownik podaje również informację, że Długosz zwie ją w swoich Falisławice. W księdze spisanej w języku łacińskim, który w tym czasie obowiązywał w zapisach metrykalnych podano, że Józef późniejszy mąż Katarzyny z Zatorskich, miał nadane na chrzcie imię Josephus Calasanty. W księgach łacińskich były również podane właśnie nazwy miejscowości, a także imiona rodziców chrzestnych, jak również dane księdza udzielającego sakramentu.
Z tego związku małżeńskiego poza moim przodkiem, urodziło się troje dzieci, syn Kazimierz, zmarł w wieku 6 lat, córka Zofia oraz córka Józefa.
Józef Bernat zmarł w 1842 roku we wsi Jasień w domu pod numerem 10. Jego żona Katarzyna zmarła wiele lat wcześniej, bo już w roku 1809.
-
14. 6 x pradziadkowie z linii Bernat
Rodzicami Józefa Kalasantego urodzonego w 1773 roku byli Aleksy i Ewa z domu Kukla
Nie odnalazłam ślubu Aleksego i Ewy wśród dostępnych mi akt, z tego wnioskuję, że ślub mógł odbyć się w sąsiedniej parafii przed rokiem 1768, kiedy to rodzi się w Hucisku pierwsze dziecko z tego związku, a był nim syn Franciszek.
Aleksy Bernat zmarł we wsi Czałczyn w roku 1817 w domu pod numerem 13.
15. Księgi łacińskie w Łopusznie i nazwisko Bernat.
Kiedy brakuje akt, trzeba zacząć śledzić wszystkie wzmianki o danym nazwisku, które mogą naświetlić obraz i wskazać przodka.
W księgach parafii Łopuszno rozpoczynających się od roku 1747 znalazłam kilka rodzin o nazwisku Bernat.
Wieś Jasień, maj rok 1747 chrzest Agnieszki córki Macieja/ Mateusza i Eufrozyny.
Wieś Ucisko, czerwiec 1747 chrzest Antoniego syna Kazimierza i Ewy.
Wieś Ucisko, rok 1750 chrzest Łukasza syna Kazimierza i Ewy,
Wieś Ucisko, styczeń 1751 chrzest Sebastiana syna Mateusza i Eufrezyny, matką chrzestną została Ewa Bernatowa
Wieś Hucisko, kwiecień 1763, chrzest Agnieszki córki Kazimierza i Rozalii
Wieś Ucisko, luty 1757, ślub Jadwigi Bernatki z Uciska z Pawełem Urabańczykiem z Mnina
Wieś Ucisko, luty 1760, ślub Kazimierza Bernata i Rozali Kukliny z Mieczyna
Wieś Ucisko, styczeń 1762, ślub Kazimierz Cyganek z Lasocina i Marianna Benratka z Uciska
Wieś Ucisko, marzec 1749 zgon Marianny Bernatowej lat 60
Wieś Ucisko, listopad 1759 zgon Ewa Bernatowa
Wieś Ucisko, styczeń 1766 zgon Zofia Bernatowa lat 69
Wieś Ucisko, marzec 1778 zgon Kazimierz Bernat lat 80
Analizując kolejne wpisy, można założyć, że gniazdem Bernatów było Ucisko/Hucisko w początku drugiej połowy wieku XVIII mieszkali tam
Mateusz/Maciej Bernat i Eufrozyna
Kazimierz Bernat i Ewa, kiedy w roku 1759 zmarła Ewa, Kazimierz ożenił się z Rozalia Kukliną,
Mój przodek Aleksy urodził się około roku 1740, mógł być zatem synem Mateusza/Macieja Bernata lub Kazimierza i Ewy. „Kto szuka, ten znajdzie” to polskie przysłowie przyświeca mi w trakcie mojej podróży genealogicznej w przeszłość.
-
16. Dylemat z imieniem
Często w zapisach łacińskich w wieku XVIII i XVII spotykam zapis imienia Mattaeus a w odmianie Mathaei/Mathauem zapis ten tłumaczymy Mateusz, a jeśli zapisano Matthias, Matthiam (zdarza się również zapis przez jedno „t”) to jest to Maciej. Jednak trzeba jednocześnie pamiętać, że te dwa imiona w przeszłości uważano często za dwa zapisy tego samego imienia. Zanim doszłam do tej wiedzy wiele razy, popełniłam błąd nieodpowiednio, tłumacząc takie zapisy imienia.
-
17. Ród Barczyńskich
Marianna Bernat z domu Barczyńska była moją 2 razy prababką, urodziła się jak, wskazują akta ślubu z roku 1857 we wsi Czartoszowy w roku 1838, była pierwszym dzieckiem Franciszka Barczyńskiego i Rozalii ze Skorków. Ślub Franciszka i Rozalii miał miejsce w roku 1837 w parafii Łopuszno. W akcie zapisano, że pan młody urodził się we wsi Lasocin jako syn Szczepana i Gertrudy z Dorobiszów. Szczepan i Gertruda zawarli związek małżeński w roku 1794 w Olesznie. Tu mój trop się urywa, ponieważ brakuje dostępu do ksiąg chrztów z roku 1770, kiedy to mógł urodzić się Szczepan.
-
18. Genealogia i folklor
Zagłębiając się coraz bardziej w odkrywanie wiadomości o przodkach, coraz częściej zastanawiałam się również nad tym jak żyli. Jakie się ubierali na co dzień i w dni świąteczne, jakich narzędzi używali do prac polowych i przydowmowych, co najczęściej jadali, a co było przygotowywane na specjalne okazje. Jakie obrzędy towarzyszyły ich życiu. Wiele razy starałam się wypytywać babcię, jak wyglądało życie na kieleckiej wsi. Dokładnie spisywałam opowieści jak wytwarzało się płótna lniane od zasiewu do gotowej już tkaniny. Wiem, że bardzo popularną zupą w tamtym regionie jest zalewajka. Zupę to najczęściej przygotowywano na przednówku. Po raz pierwszy jadłam ją w wieku sześciu lat, w takcie mojego pierwszego pobytu w regionie świętokrzyskim, było to we wsi Grabownica. Podstawą zupy jest żur . W regionie Kielc są najlepsze chleby, jakie kiedykolwiek jadłam. Smak i zapach pieczywa wytwarzanego tradycyjną metodą jest przedni.
-
Garnki lepione w Ostrowcu Świętokrzyskim 19. Tokarnia pełna kolorów, smaków i zapachów.
Od wielu lat chciałam odwiedzić to miejsce i udało mi się to w roku 2016 w sierpniu podczas Święta Chleba. Miejsce zaczarowane, które potrafi nas przenieść do czasów, kiedy żyli nasi przodkowie. W Tokarni możemy zwiedzić chaty, w jakich żyli dawni mieszkańcy ziemi świętokrzyskiej. Możemy zobaczyć jakie stroje nosili, jakich naczyń używali np. do wytwarzania masła czy pieczenia chleba. Możemy również zwiedzić wiatraki, które mieliły ziarna na chleb. Z wielką radością zakupiłam w Tokarni dzbanek gliniany, który służy mi daleko poza granicą Polski do odtwarzania smaków świętokrzyskich.
-
Ginące zawody ,tractwo i pokaz jaki zaprezentowały Tkaczki Świętokrzyskie 20. Przodkowie z Czermna, Oksy i Konieczna
Moi przodkowie wywodzący się z Czermna to przodkowie mateczni. Moja babcia od strony mamy to Karolina z domu Majkowska urodzona w 1910 roku we wsi Gaj Zuzowski. Jej rodzicami byli Michał Majkowski i Marianna z Obarzanków. Z zapisu ślubu Michał i Marianny w roku 1906 podano, że był on urlopowanym ze względu na stan zdrowia żołnierzem lat 39 mającym urodzonym w Czermnie z Mikołaja i Marianny z domu Resiak. Księgi dotyczące Czermna przechowywane są w Archiwum Państwowym w Kielcach, jak również skany dostępne na stronie familysearch. Ślub Mikołaja i Marianny znalazłam w roku 1857. Zapisano w akcie imiona rodziców obojga nowożeńców co pozowoliło mi ustalić kolejne pokolenie moich przodków, a okazali się nimi Walenty Majkowski i Józefa z domu Domańska. Przeglądając najstarsze dostępne księgi metrykalne, z drugiego dziesięciolecia XIX wieku ustaliłam, że Walenty Majkowski urodził się około 1805 roku, w rodzinie Jana i Katarzyny z Koniecznych, mieszkańców Czermna. Po wnikliwej analizie metrykyk ustaliłam, że Janu Majkowski urodził się około roku 1774 i był synem Urbana i Brygidy małżonków Majkowskich. W oczekiwaniu na dalsze możliwości poszukiwań przodków tej linii. Zajęłam się wątkiem Józefy Domańskiej, żony Walentego Majkowskiego. Przeglądając allegaty, czyli księgi z dokumentami jakie dołączano do akt małżeństwa, natknęłam się na zapis mówiący, ojciec Józefy imieniem Mateusz urodził się w Oksie 1769 roku. Natomiast ojciec Mateusza Łukasz Domański pod koniec wieku XVIII mieszkał we wsi Błogoszów parafii Konieczno. Błogoszów jest oddalony od Czermna o około 45 kilometrów, natomiast Oksa o 50 kilometrów. Nigdy nie byłam w tych miejscowościach, jednak mam nadzieję, że kiedyś ten czas nastąpi. Najbliżej tego miejsca znalazłam się, jadąc drogą, pomiędzy Szczekocinami a Jędrzejowem, pomyślałam wtedy o naszym wybitnym ojcu literatury polskiej, Mikołaju Reju, gdzie w pobliskich Nagłowicach stał dawny dworek tego rodu.
-
21. Dlaczego warto zostać rodzinnym genealogiem.
Odkrywanie przeszłości, przywracanie pamięci o ludziach, wydarzeniach, zwyczajach jest pasją dającą wiele radości. Codziennie jest szansa na odkrycie jakiejś niezwykłej historii, która dotąd spowita była mgłą przeszłości. To my genealodzy rodzinni mamy możliwość łączenia w całość gałęzi, które często rozpostarły się po innych regionach Polski, Europy czy świata. Nową dziedziną wspierającą tradycyjne poszukiwania jest genealogia genetyczna, która pozwala na zagłębienie się w łączącą nas z przodkami i krewnymi nić DNA. Tym aspektem zainteresowałam się niecałe dwa lata temu, podczas odbywającej się co roku konferencji genealogicznej Ogólnopolska Konferencja Genealogiczna w Brzegu , gdzie również były prowadzone prelekcje o tej właśnie tematyce.
Chyba każdy, kto stara się znaleźć wiadomości o przodkach, przynajmniej raz usłyszał słowa: A po co Ci to? To jednak wciąż wytrwale staram się odkrywać nowe karty historii kolejnych rodzin, staram się łączyć to propagowaniem wiedzy o genealogii poza granicami Polski. Zachęcam również Polonie do poznawania naszych pięknych ludowych strojów, tradycyjnych tańców, utworów i dawnych zwyczajów, do odwiedzania muzeów etnograficznych takich na przykład jak ten świętokrzyski w Tokarnii czy Dworek Laszczyków w Kielcach. Mam nadzieje, że krąg osób zainteresowanych genealogią będzie się rozszerzał. Tego życzę sobie i całej braci genealogicznej.
-
-
-
Żródła:
1.USC Gmina Łopuszno
2.Archiwum Państwowe w Kielach
w tym Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Łopusznie lata 1745-1915 (język rosyjski, język polski)
3.AP Kielce księgi ludności stałej lata 1865-1903
4.Księgi parafialne parafii Łopuszno
5.Książka pt. „Gmina Łopuszno dawniej i dziś” wydana przez GENS Kielce 1998
6.Słownik geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajów słowiańskich tom II
7.Artykuł gazety wydanej w Ratnie na Ukrainie .Газета „Червоний прапор” за 14 октября1989 год. Редактор Синенко Лидия Йосиповна районная газета РАТНО
8.Książka pt. Большое спасибо за документ , autor Mикола Денисюк, rok wydania 2011
Miejscowości: Łopuszno, Grabownica, Górki Łopuszańskie , Małogoszcz, Michala Góra, Czartoszowy, Jasień ,Jedle ,Korczyn , Barycz, Fanisławice, Rzeka Wierna ,Ruda Narodowa(Zajaczkowska) , Oleszno ,Mnin,
Czermno, Błogoszów/Konieczno Oksa,
Autor:
Ania B.-M
Wyrażam zgodę na udostępnianie i rozpowszechnianie w formie cytatów zawatych tu wiadomości z oznaczeniem mnie jako autora wpisu.
Zapraszam do linkowania postu.
Wyjaśnienie
W dniu 14 .06.2018 Praca zdobyła II miejsce w konkursie „Moje Świętokrzyskie korzenie” organizowane przez Forum Myśli Społecznej
Tadeusz Kościuszko i Wojciech Bartos Głowacki, Bitwa pod Racławicami
Na podstawie opisu „Kościuszko i Racławice” , rok 1917
Bitwa pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku,
czas zdarzenia (godziny wieczorne)
„Naczelnik z dobytym pałaszem stanął na koniu przed frontem 320 kosynierów i zawoławszy do nich „zabrać mi chłopcy te armaty! Bóg i Ojczyzna! naprzód wiara”. wskazał im ręką na baterię. Wspomagani ogniem dwu kompanii Niedackiego, z szaloną odwaga rzucili się chłopi w kierunki baterii rosyjskiej. Zagrały rosyjskie armaty, kilku kosynierów padło po tym pierwszym wystrzale, ale nie przestraszyło to dzielnych krakusów. którzy z krzykiem przerażającym „Szymku, Maćku, a dalej!” popędzili przeciw zionącym ogniem armatom. Nastąpił jeszcze drugi armatni wystrzał, znów kilku kosynierów oddało swe życie za Ojczyzne, ale na chwilę zamilkły działa nieprzyjacielskie. Pierwszy skoczył na baterię i przykrył krakuską panewkę armaty Wojciech Bartos z Rzędowic. Tuż za nim wpadli na baterię chłopi Gwiaździcki i Świstacki i Krzysztof Dębowski, chorąży 3 regimentu.
Śmiały ten i niespodziewany atak kosynierów zmieszał nieprzyjaciela. Zdobywszy trzy armaty chłopi z pół batalionem piechoty „ściana” uderzyli na wroga.
Kosy i bagnety szerzyły śmierć dookoła. Nieprzyjaciel uciekał w popłochu „rzucając broń i patrontasze”
Do zwycięstwa przyczyniła się pozycja, gdyż głęboki zarośnięty wąwóz, ciągnący sie pomiędzy środkowa a prawa kolumną nieprzyjaciela, nie pozwoliłtym kolumnom, ani sie widzieć, ani wzajemnie posiłkować.
Prócz tego około 100 konnych młodych ochotników, zagrzanych zapałem, bez rozkazu rzuciło się w podoń za uciekającym nieprzyjacielem. Rezultatem tej doborowej akcji było zdobycie sztandaru – i nagana od naczelnika za zamowolę. Naganę tę zresztą wynagrodził im pochała w raporcie.
Bitwa trwała pięć godzin, od 5 do 8. Kościuszko utraciwszy 100 zabitych i tyluż rannych (tak szacował straty Kościuszko) pozostał panem na blacu boju. Straty nieprzyjaciela szacowano na około 1000 osób. Kiedy ostatnie strzały zamilkły a po nieprzyjacielu nie pozostało ani śladu, uniesiona zwycięstwem mała armia polska witała swego wodza okrzykiem: „Vivat naród! vivat wolność! vivat Kościuszko!” Wzruszony Naczelnik gromkim głosem odpowiedział „Szczęśliwym, że mogę uwielbiać waszą waleczność i przewodniczyć wam, dopóki niebo żyć da.” Powitał potem podporucznika Mączyńskiego, syna winiarza krakowskiego i polecił mu, aby pośpieszył do Krakowa z wiadomością o zwycięstwie.
Kościuszo postanowił jak najprędzej wycować się ze zdobytej pozycji. Obawiał się, aby nieprzyjaciel nie powrócił o świcie. Wydał więc o północy rozkaz do wymarszu przez Janikowice, Prandocin, dotarł nad ranem do Słomnik, położonych o trzy mile na południe od Racławic.
Tracycja mówi, że jeszcze na pobojowisku racławickim Kościuszko włożył chłopska sukmanę i mianował Wojciecha Barosa chorążym w regimencie grenadierów milicji krakowskie, nadając mu szlachectwo i nazwisko Głowackiego. W żadnym ze wspołczesnych opisów bitwy nie ma tego szczegółu, ale sam fakt nominacji stwierdza dokument. Może dopiero w Słomnikach spotkała ta nagroda Bartosa, może tam oddział dostał zaszczytna nazwę Regimentu Grenadierów krakowskich.
Kościuszko z obozu pod Busnatowem zawiadomił 13 kwietnia Komisję Porzadkową Krakowską, iż Wojciech Głowacki „okazał męstwa dowody. pierwszy skoczywszy na baterię”, polecił Komisji, aby poprosiła starostę Szujskiego, właściciela Rzędowic, o opieke nad żoną i dziećmi Bartosa.
Na odezwie tej Kościuszko własną ręką dopisał: „Ja też sam zanosze prośby do starosty Szujskiego, aby raczył ulżyć pracy famili jego, stac się ojcem w niebytności jego.”
Szujski wydał polecenie;” Ta jego (Bartosa) odwaga, daje mi okazję najsłodszą w życiu moim, że go uwalniam od wszystkich powinności, również żonę i dziatki jego, a tę zagrodę w której robił, wiecznymi czasy dla jego żony i dziatek daruję, żadnych robcizn nie predentując.” Dalej polecał wydać oznaczoną ilośc zboża, najlepsza z obory krowę, maciore i wieprzka.
Niestety Głowacki krótko się cieszył ta swoją sławą, w dniu 6 czerwca poległ w Bitwie pod Szczekocinami.”
Kilka lat temu indeksując prarafie Koniusza, przy okazji poszukiwań moich przodków Ostrowskich i Sasnalów, natrafiłam na zapis zapowiedzi i ślubu Justyny Głowackiej córki Wojciecha Barosa Głowackiego
W tekście znajdujemy taki oto wspi „po złożeniu świadectwa od dwóch obywateli przed Sąd …Powiatu Hebdowskiego pod dniem trzeciego Listopada, Roku bieżącego uznanego i przyiętego o Śmierci Jey Oyca Woyciecha Głowackiego w Roku Tysięcznym Siedemsetnym dziewiędziesiątym czewrtym,na polu boiu pod Szczekocinami poległego Oficera…”
Moi Ostrowscy z Koniuszy tutaj
Autor wpis:
Ania Bernat -Mscisz
Żródła:
Kościuszko i Racławice, rok 1917 , autorstwa J. Czarneckiego
Księgi metrykalne parafii Koniusza przechowywane w AAD Kielce
Lelowice
Dawny powiat miechowski i opis wieś Lelowice
Moja prababcia była z domu Belska, urodziła się w parafii Łopuszno, jednak po latach poszukiwań udało mi się ustalić, że jej ród wywodzi się z ziemi w regionie Racławic koło Miechowa, Wrócimowic i Proszowic.
Znalazlam tam wiele gałęzi tego rodu, które staram się połączyć. Jednym ze źródeł pomocnych okazały się wpisy w czasopismach z początku XXw.
z artykułu Mariana Wawrzenieckiego rok 1902.
„Wyniosłe, gliniaste, na podkładach białego wapienia i gipsu spoczywające płaskowzgórza. ciągnące się z północy do wsi Racławice ku południowi, zwracając sie na wschód w miejscu gdzie leży wieś Lelowice, odległa o 3 mile od Miechowa w kierunku południowo-wschodnim. Pola „Lelowskie” rozłożyły się częściowo na wierzchu owego płaskowyrza, częsciwo zaś na płaskowzgórzu, częściowo zaś na równinie, leżącej u zboczy tegoż na stronie zachodniej
U stóp tych zboczy płynie bystry strumień bardzo zimnej wody (skutkiem dopływów znacznej liczby bijących u podnóża płaskowzgórza źródeł, t.j. tak zwanych „stoków”). Strumień ten rodzi się w Racławicach, płynie przez staw w Janowiczkach, przez teretorium parafjalnej wsi Wrócimowice i przez Lelowice, a wpada do Szreniawy („Śreniawy”) w okolicy Proszowic. Jest to typowy potok górski. Włościanie ten strumień mienią rzeką z nazwa „Racławka” lub „Cieklec”, mylnie „Wścieklec” niekiedy w literaturze naukowej przeinaczoną).
Wedle dokumentu strumień, o którym mowa, przyjmuje z lewej strony dopływ, nazwany w dokumentach z 1583 r. „Dźiurdziawka”, a na mapach z 1803 „Rudawka”, z 1909 „Ujazd”, lub „Dźiurdziawka”, dalej inny dopływ lewy z dwóch „stoków”, na łąkach i ze stawisk, oraz z kilkunastu bardzo zimnych i czystych „stoków” bijaych w miejscu, gdzie był staw „Po rymarzem”. Dalej wpada wielki ściek wodny, zwany „ryńsztok”, a nastepnie rzeka skręca ku zachodowi i wpływa na terytorium wsi Kaczowice (dawna królewszczyna). Z prawej strony dopływów żadnych niema.
Wieś złożona z osad chłopskich, leży u podnóży owych płaskowzgórzy w skupieniu. Jest ona wspomniana jako Jelowycze w Liberum beneficiorum Długosza (tom II str. 78) oraz w Słowniku geograficznym(tom V, str. 135) W dokumencie z 1552 wieś ta pisze się Jelowicze, a w 1583- Lelowicze. (…)
Do historycznych zabytków zaliczyć można dwór wlaścicieli Lelowic z XVIII w. , pobudowany z modrzewiu i obmurowywany.
W stojącej oddzielnie kuchni, która był niegdyś starym dworem, jest wmurowana tablica erekcyjna z XVIII w., ozobiona herbami dawnych właścicieli (prawdopodobnie „de Lgota Lgockich”. Z pamiątek są ślady stoczonej niepopodal d. 4 kwietnia 1794 roku. , bitwy (pod Racławicami) w postaci wyoranych kul (waga 6 funtów), lub ich odłamków.
(..) ciekawe wyrażenia z inwentarza pośmiertnego, spisanego w 1702 roku, po zgonie Marji Majowej i Konstancji, małżonki właściciela: „kuny, wrzeciądze, skoble -wszystkie żelazna, okoły drobne, drzwi na kunach żelaznych, młyn w którym kół dwie – jedno do męłcia, drugie stepne, z rurnicami kadzi trzy, konwie dwie, nalewki trzy, podle piwnice gąsior z wrzeciądzem i skoblami.
Wedle tego spisu, poddani w Lelowicach zwali się: Ożók, Wróbel, Wachowicz, Norek, Janda, Przebieracz, Adam, Janek.Wedle spisu zd. 18 stycznia 1807 (Galicja Zachodnia Cyrkuł Krakowski) nazwiska włościan były: Kwietniowa, Labiś, Sadowski, Dziedzic, Znay, Szych, Duda, Kasperczyk, Łóy, Wodarczyk, Puta, Kozera, Szewczyk, Kabza, Garbarz, Rączka, Jasiński, Wronka. Nazwiska z 1846 r. , Kusaj, Banasik, Czernik, Jedruch, Szewczyk, Duda, Labiś, Łój, Besala, Mierzwiński, Sosnowski, Wójcik, Czesak, Orlacz, Paris, Budzień: w 1849 r., Mateusz Czesak, Król Marcin, Walenty Wójcik, Kacper Sosnowski, Łój Kacper, Franciszek Jedrych, Benedykt Bassela, Walenty Duda, Jan Orlacz, Wawrzyniec Kapcia, Kazimierz Łabuś, Wawrzyniec Czernik, Wojciech Byszewski, Parys Jan, Budzyń Szymon.
Tradycji historycznych prawie już niema; przed laty wiedziano, że jeden włościanin służył pod Napoleonem, innego zaś zwano Krakusem (wszelich tradycji tego rodzaju udzielała p. Helena z Massalskich Wawrzeniecka, która od r. 1830 do 1857 stale w Lelowicach przebywała). „
Mieszkańcy Lelowic śpiewali utwór powszechny w powiecie miechowskim.
„Oj panowie, panowie da bedziecie panami,
Da już nie bęedziecie przewodzic nad nami „
Ten utwór powstał po uwłaszczeniu 1864
” Na weselach daniej pieczono”kogutki” z ciasta i ubierano je piórami, tudzież robiono „osutki” do obrzucania panny młodej. Wydarzały się też na weselach wypadki popisów siły, jak rzucanie kołem wozu na dach chaty. Raz przegrał ktoś przy zakładzie swoje ubranie i nago biegał po wsi, co , naturalnie spowodowało oburzenie.
Ubiór mężczyzny stanowią: sukmana biała, wełniana z czarnymi wyszyciami, pospolita w okolicy; kaftan krakowski, czapka „magierka”, lub kapelusz z piórkami (krakowski); pas krakowski, „kikla” -sukmana z białego płótna z czerwonymi wyszyciami, „karazyja” z suka= kołnierz , wyszytą blaszkami, pospolita pod Skalbmierzem, buty z cholewami, podkute. Na codzień(uboższestale) nosza „siniel”, t.j. nabyty w mieście u handlarzy stary płaszcz żołnierski ; w zimie – kożuch z wyszyciem białym lub brunatnym.
Mężczyżni powszechnie noszą wąsy, brodę golą, faworyty spotyka sie tylko u młodzieży w służbie dworskiej.
U kobiet chustka na głowie haftowana. Dawniej kobiety nosiły rodzaj granatowego żupana, „przyjaciółką” zwanego, obecnie częściej- gorset krakowski, a na nim tandetny miejski kaftan, , Zapaski =spódnice, i buty wysokie przyodziewają , w święto i stroją w korale i paciorki. Mążatki strzygą włosy, zostawiając tak zwane „icki” przy uszach, panny plotą włosy i zakładają warkocze na głowie, strojąc je w kwiatki i świecidełka.”
We wcześniejszych moich wpisach umieściłam obeszerny opis występowania tego nazwiska w końcu XVIII wieku tutaj
Zbierając kawałki układanki genealogicznej, w postaci zapisów metrykalnych, danych opisów regionu, czy spisów ludności, kiedyś uda się, może również z Waszą pomocą połączyć wszystkie gałęzie tego rodu.
Mapa poszukiwań genealogicznych tutaj
c.d.n.
Autor wpisu:
Ania Bernat -Mścisz
Źródła
czasopismo WISŁA rok 1902
Ożarowscy
Pamięci Asi Ożarowskiej (Ryba)
O krewnych Ożarowskich słyszałam wielokrotnie. Babcia wymieniała to nazwisko, kiedy opowiadała o rodzinie Bernatów. To właśnie jedna z starszych sióstr mojego pradziadka Pawła (ur. 1874-zm.1954) Franciszka wyszła za mąż za Ożarowskiego. Wiele lat póżniej kiedy zainteresowała się genealogią, wpisałam Franciszkę w należne jej miejsce w drzewie rodzinnym. W roku 2010 otrzymałam zamówione kopie aktów urodzenia rodzeństwa mojego pradziadka Pawła: Antoniego (1861), Agnieszki (1863), Marianny (1865), Ludwiki (1867) Franciszki (rok 1869), Józefy (1872), Jana (1877), Michała (1880), Antoniego (1882), i Łucji (1886). Wszyscy oni urodzili się we wsi Grabownica koło Łopuszna (świętokrzyskie). Rodzice mojego przadziadka Pawła to Józef Bernat i Marianna z domu Barczyńska mieszkali w połowie wsi w domu pod numerem domu 15.
W akcie urodzenia zapisanym w języku rosyjskim można odczytać informacje o tym, że Franciszka urodziła się o godzinie 8 rano (zapisano o 8 godzinie po północy), a rodzicami chrzestnymi zostali Franciszek Kozioł i Marianna Zbroszczykowa.
Wśród księg metrykalnych znalazłam również akt małżeństwa Franciszki Bernat c. Józefa i Marianny ze Stanisławem Ożarowskim synem Franciszka Ożarowskiego i Franciszki z domu Kwiecień.
Kiedy Franciszka wychodziła za mąż miała lat dwadzieścia jeden i pół. Ślub odbył się o godzinie 10 rano, 4 czerwca 1891 roku, numer aktu 40/1891 (dokument jest przechowywany w Archiwum Państwowym w Kielcach oraz w parafii Łopuszno.
W dokumencie zapisano, że pan młody miał w chwili zawarcia związku małżeńskiego lat 28, świadkami na ślubie byli Barański Wojciech lat 34 i Skrzypczyk Jakub lat 45. W akcie zapisano, że ojciec pana młodego już w tym czasie nie żył. Stanisław urodził się we wsi Olszówka, a przed ślubem mieszkał we wsi Grabownica.
Starałam się odkryć kolejne informacje o życiu krewnych, w tym celu, wiosną 2011 roku zamówiłam, z Archiwum Państwowego w Kielcach zamówiłam spisy ludności dotyczące wsi Grabownica.
W wykazie mieszkańców wsi, w ostatniej rubryce dopisano informację o tym, że Franciszka zamieszkała (po ślubie) pod numerem 35 (zapisana przy mężu) w Grabownicy (w części zwanej Rosochy).
18 grudnia 2013 roku napisała do mnie poprzez stronę genealodzy.pl wnuczka Franciszki Ożarowkiej.
Od tej pory wspólnie szukałyśmy wiadomości o przodkach.
Stanisław Ożarowski i Franciszka z domu Bernat mieli dziewięcioro dzieci;
1. syn Franciszek (1892 Grabownica-1933 Radzanowo) żona Helena z domu Malaga
2.syn Bronisław (1894-1895 Grabownica)
3.syn Jan (1896 Grabownica) żona Antonina Perz
4.syn Józef (1899 Grabownica)
Pomiędzy lutym 1899 roku a listopadem 1900 roku małżeństwo Ożarowskich przeniosło się do wsi Snochowice, oddalonej o niecałe sześć kilometów od Grabownicy, tam też rodziły się kolejne dzieci z tego związku.
5.syn Bronisław (1900 Snochowice-1986) żona Józefa Łapot
6.syn Stanisław (1903 Snochowice -1996 Ślepkowo Królewskie) żona Katarzyna Lipczyńska
7.córka Władysława (1906 Snochowice – 1977)
8.syn Walenty (Antoni) (1912 Snochowice – 1982 Nowina, Elbląg ) żona Stefania Kołodziej
9.córka Maria 1915 (Snochowice-1948 Miszewo Murowane) mąż Józef Tolka
Od tego miejsca cofnijmy się do Franciszka Ożarowskiego i jego żony Franciszki z domu Kwiecień. Wzieli oni ślub 30 stycznia 1860 roku, akt numer 2.
Poza synem Stanisławem urodzonym w 1863 roku, urodziła się
córka Marianna (1861 Olszówka)
syn Antoni
syn Jan , żona Tekla Barczyńska
syn Marcin ( ur 1870 Olszówka ), żona Ewa Wróbel
Franciszek Ożarowski urodził się w 1830 roku, we wsi Barycz należącej do Łopuszna, był synem Andrzeja i Katarzyny z domu Ciułek.
Franciszek miał kilkoro rodzeństwa jego rodzeństwo to:
- Marianna (ur. 1828) wyszła za Pawła Kałużę
- Jadwiga (1832-1834)
- Jan (1834-1836)
- Józefa (1827-1841)
- Katarzyna (1840-1885 Czartoszowy) mąż Wojciech Bernat
- Anna (1842-1844 Jasień)
Andrzej Ożarowski i Katarzyna z domu Ciułek wzieli ślub w 1827 roku
Działo sie w Łopusznie dania czwartego lutego Tysiąć osiemset dwudziestego siódmego roku , o godzinie jedynastej przed południem.
Wiadomo Czyniemy, iż w przytomności Świadków Marcina Gromadzkiego Młynarza w Jasieniu zamieszkałego lat czterdzieści i Antoniego Łapota Sołtysa w Jasieniu zamieszkałego, lat trzydzieści mającego, zawarte zostało religijne Małżeństwo miedzy Andrzeiem Ożarowskim Młodzianem służącym w Jasieniu i urodzonym z Jana i Magdaleny z Szczapów Ożarowskich, w Baryczy komorą zamieszkałych, lat dwadzieścia trzy mającym, a Panną Katarzyną Ciułkowną, Córką Szczepana i Teresy z Parandyków Ciułków w Jasieniu zamieszkałych lat dziewiętnaście liczącą, w Jasieniu urodzoną przy rodzicach zamieszkałą. Małżeństwo poprzedziły trzy zapowiedzi w dniach czeternastym, dwudziestym pierwszym i dwudziestym ósmym stycznia roku bieżącego w parafii Łopuszańskiej(…) Tamowanie małżeństwa nie zaszło. Małżonkowie nowioświadczaią iż zawarli umowę przed ślubną w dniu czternastym stycznia bieżącego roku , w domu pod numerem pierwszym przed Antonim Łapotem Sołtysem w Jasieniu zamieszkałym .
Ślubu udzielił ksiądz Józef Rudczyński proboszcz parafii Łopuszańskiej
Andrzej urodził się w Baryczy i był synem Jana i Magdaleny z domu Szczapa. Jan i Magdalena pobrali się w parafii Łopuszno w 1798 roku, jednak nie byli oni rodowitymi mieszkańcami ziemi łopuszańskiej.
Magdalena wywodziła się ze wsi Hucisko w parafii Brynica w bliskiej odległości od Kielc.
Kolejne informacje udał się odszukać dzięki pomocy Beaty Szajdy, opracowującej księgi dla Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Częstochowskiej.
Trudno jest jednoznacznie określić miejsce urodzenia Jana, z dużym jednak prawdopodobiestwem można przypuszczać, że urodził sie on w 1773 roku w parafii Secemin. Tam właśnie zapisane jest urodzenie Jana syna Macieja i Magdaleny z domu Gosek. Aby potwierdzić te informacje potrzebny jest zapis łacińskiego aktu małżeństwa gdzie może być zapisana informacja skąd pochodził Jan. (Innym rozwiązaniem jest wykonanie testów DNA potomków lini Ożarowskich z Łopuszna i Secemina.)
Maciej Ożarowski prawdopodobny ojciec Jana, urodził się w 1724 roku, w domu Andrzeja i Gertrudy.
Andrzej urodzony w 1805 Był synem Piotra Ożarowskiego i Agnieszki z domu Smyk.
Piotr to syn Mikołaja i Agnieszki.
Genealogia zaskakuje nas bardzo często, być może już niebawem uda się potwierdzić miejsce urodzenia Jana Ożarowskiego, a tym samym połączyć Ożarowskich z Łopuszna i Secemina, a może również innych linii.
Tego właśnie życzę sobie, ale przede wszystkim zainteresowanym historią potomkom Ożarowskich.
Autor wpisu:
Ania Bernat -Mścisz
Wiadomości zamieszczone w tym wpisie to efekt wielu lat poświęconych na odszukiwanie wiadomości, zachęcam do udostępniania linku, cytowania informacji z zaznaczeniem żródła (bloga)
Wcześniejsze wpisy powiązane Mieszkańcy wsi Grabownica
Źródła:
Akta gminy Łopuszno sygn. arch. 68
akta metrykalne parafii i gminy Łopuszno
akta metrykalne Secemin
Prandocin, opis wsi na przełomie XIX i XX wieku.
Prandocin, to wieś położona na terenie gminy Słomniki, powiecie krakowskim, województwie małopolskim, 13 kilometów od Miechowa i 30 kilometrów od Krakowa.
W Prandocinie żyli moi prapradziadkowie Ostrowscy, tam też mieszkała i chodziła do tamtejszej szkoły moja babcia.
O dawnym Prandocinie przeczytacie w moim wcześniejszym wpisie Prandocin.
Możecie w nim znależć między innymi listę włościan z połowy XVIII wieku.
Dzisiaj dalszy ciąg wiadomości o Prandocinie spisanych w miesięczniku Wisła 1902 roku.
” Ulica gówna w Prandocinie (wieś przy kościele) nie ma nazwy; mówią o niej „ulica od łąk Wężerowskich, lub od Ożronowa ( Ojrzanów, część wsi).
Nazwy pól ornych są ciekawe: przechowują one nazwy wsi, które niegdyś w tych miejscach istniały lub świadczą o dawnym przeznaczeniu. Są to: Poddębie( były tu wg. Łudzika* ogrone dęby, Iły, Kozakowy (Pozaków), Marancja, Cholewy (Cholowicze), Tuszczyny (Truszczynie), Żydowy, Winnica (była tu niegdyś winnica), Kopiec, Borek (na Granowie), Podrozni łan, Zaleczeńce, Podgórze, łan od Kacic za Dworem, łan Cołcała, Kopanina (był karczunek), Stawiska (jedne i drugie), Kaczeniec (błota), pole za Kaczeńcem, pomiędzy Kaczeńcem a Winnicą pole Radoczyńskie.
Łąki były zwane: Wolne , Cholewskie i Kaczeniec; pastwiska wspólne były na Iłach i na Poddębiu. Na łąkach Wolnych pasali włościanie, zwani „wolnemi”, „zakupni” zaś mieli pastwiska Cholewskie, i Kaczeniec.
Strumyk we wsi bez nazwy, strumyk zaś poza wsią zwie sie „struga od Nowego Dworu”.
Lasy były zwane Sosnówka i Moniakowski:
Wzgórza zowią się „Kopiec” (na Granowie) i ” Zagórze „, ale -powiada Łudzik, że „mogiełki i zagórze to jakby jedno było”. Jest też niezbędna w każdej prawie wsi „łysa góra”, wzgórze „opoczyste”, Pospolite też są w tej okolicy rozmaitej wielkości „doły” lub „dołki” gliniaste. Drogi i ścieżki nazwy nie mają. Przysiółków i pustek nie ma.
A. „Chałupa” (dom mieszkalny), murowana z cegły, wejście w środku ściany frontowej.
B. „Okół” t.j zwykle wysoki płot z „koroną” z ciernia, czasem parkan. Niekiedy bywa pokryty dachem, a wtedy słyży za skład narzędzi rolniczych; niekiedy znów pod dachem mieszczą sie chlewy.
C. Stodoła
D. „Gumno” miejsce gdzie „gnój”się gromadzi. Stoją tu wozy, niekiedy jest studnia z wałem i korbą.
E. Miejsce, gdzie „okół” zamyka się wrotami z desek, lub częściej „laską”, plecioną z grubego chrustu.
F. Płoty za sadami.
G. Sady owocowe, przewżnie śliwowe lub trześniowe ( czereśniowe?).
H. Droga główna (ulica wiejska).
I. Ogród warzywny. Najczęściej sadzą tu kartofle, kapustę, sieją mak i konopie.
Uwaga. Niekiedy gdy chata nieco odsunieta od drogi, bywa przed nią ogródek kwiatowy; tu zwykle na płocie szuszą się łyżki od jedzenie.”
Opis dawnego Prandocina przedstawił Tomasz Łudzik, 88 letni wtedy(w 1902 roku) mieszkaniec tamtejszej wsi „typowy zagrodnik prandocki”, którego postać postaram się przedstawić w kolejnym wpisie.
Zapraszam zainteresowanych historią do kontaktu .
Autor wpisu:
Ania Bernat -Mścisz
żródła:
Miesięcznik Wisła wydanie z roku 1902
Koszyce wiek XIX
Dawne wydawnictwa to bardzo cenne wiadomości dla genealoga, reginalisty, folklorysty, etnografa czy historyka.
Wciąż odkrywam kolejne pasjonujące informacje, przybliżające obraz naszych korzeni, obraz tego jak żyli nasi przodkowie.
Dzisiaj starałam się przybliżyć opis ziemi proszowickiej z roku 1890, zamieszczony w gazecie Głos.
Styl w jakim napisane zostały artykuły, zaskoczył i jednocześnie zachwycił mnie, trudno znależć w dzisiejszych czaspismach tak barwny , wręcz poetycki język.
Zapraszam na genealogiczną podróż w przeszłość.
„Listy ze wsi
A. Głuchowski
Gleba proszowska. Jarmark.
Z bogatą, szczególnie żyzną ziemią jest to samo co z pełnym zdrowia organizmem: nosi w sobie zarodek dzielności i piękna. Gdyby nie to bogactwo ziemi krakowskiej , które L. Gołębiowski, a za nim Baliński zcharakteryzował w wykrzykniku „to nasze Peru, to nasz Meksyk”, może w historyi nie miała by ona tej przewagi nad innymi prowincyjami. Siła życiodajna, pulsująca w każdym calu żyznej ziemi, dodaje jej tyle piękna, że podoba nam się w swej nagości, nie osłonieta lasami, nie ustrojona w skały i wody.
Ma to właśnie i do siebie okolica Koszyc, niegdyś do proszowiskiego powiatu należąca, że choć niebogata w krajobrazy, a jednak pociąga ku sobie życiem, w glebie ukrytym. Jak widok jałowców i wydm piaszczystych na Podlasiu pognębiające sprawia wrażenie, tak znowu tutaj, nieodznaczające sie zbytnią rozmaitością dla oka, wzgórza, pokryte pszenicą, zdają się być pełnymi wdzięku i napełniaja humorem. Miejscowość ta, wzniesiona na grzbiecie dzielącym dolinę Szreniawy od Wisły, góruje znacznie nad płaską Galicyją. Z wysokiego brzegu Wisły widać ją z daleka na mil kilkanaście z miasteczkami i wsiami oblamowana na dalekim horyzoncie Karpatami, ginącymi dla oka w niebieskawej mgle oddalenia.
Opanował tutaj ziemię człowiek doszczętnie, niemal każda stopa tchnie dla niego obietnicą plonu. Ogołocił ją z lasów i wogóle z drzew, prócz sadów, tylko wierzbie przyznał prawo bytu. Drzewo to w gruncie brzydkie. Nadaje bezleśnym okolicom właściwy charakter. Na drogach , w powyrywanych rzekami rozłogach, na błoniach-wszędzie, gdzie zboże nie rośnie, wznosi się wierzba. Skromna, niewybredna, pozwalająca obdzierać się bezlitości, i dla człowieka, który wie ile potrzeb ludzkich zaspokaja, wydaje się wierzba sympatyczna, a nawet piękna.
Ludzie , którzy się tu roli oddają, mieszkają po „dworach ” i chatach, rozrzuconych tu i owdzie sznurami. Prawie każdej wiosce odpowiada dwór; a gdy spojrzeć z góry , koło jednego dworu więcej leży ziemi pod łanami pszenicy i buraków, niż chłopskich pól koło szeregu chałup. Kiedy teraz chcę sobie uprzytomnić tę okolicę, słyszę, jak gdzieś z za wzgórza dolatuje trajkotanie żniwiarki, a na drodze w chmurze pyłu jedzie czterokonna fornalka z górą snopków na wozie.
Takie ogólne wrażenie robi ta miejscowość – z lotu ptaka, ale żeby choć w ten sposób zapoznać się z mieszkańcami i wytworzyć sobie pojęcie bodaj o ich zewnętrzynym wyglądzie, najlepiej udać się na jarmark do miasteczka. Tam zobaczysz ich w masie, zobaczysz wszystkie typy: od szlachcica, przeciskającego się przez tłumy w czworokonnym powozie, do baby wiejskiej, którą do miasta przyciągneło na sznurku prosię.
Co za kontrast ze zbiorowiskiem ludzi na Podlasiu, dajmy na to w Łukowie! Tam -na targu cisza, szarośc, brak ruchu; ludzie snują się po rynku smutni i niemrawi, a kiedy rozmawiają , to tak płaczliwie, jakby się skarżyli na skąpą ziemię, która ich głodzi. Tutaj – z tłoku ludzi biją w słońcu barwy zdecydowane, jaskrawe. Rumieńce młodych kobiet walczą o lepsze z czerwonością kaftanów i chustek na głowie, od ubrań kobiecych odrzynają się białe sukmany chłopów. Twarze czerstwe, dorodne, rozpromienione; każdy rad, że jest na jarmarku, czuje się tak jak na zabawie. warto prównać minę podlasiaka, wjeżdzającego do miasta na filigranowym wózku, zaprzężonym w jednego konia w hołoblach*, z ta miną, z jaką zajeżdża na rynek chłop tutejszy. Konie zaprzężone do dużego krakowskiego wozu z półkoszkami, zda się ze skóry chcą wyskoczyć, a chłop, biało ubrany, w kapeluszu, z którego wieszają się pukle siwych włosów, barczysty, z piękną, dziwnie pogodną twarzą , siedzi, jak wryty na wozie, rad widocznie z tłumów, które przed nim się rozciągają.
Zauważyłem, że jarmark jest dla ludu miejscem neutralnym, na którym on przedewszystkim czuje się jak u siebie. Miłego doznałem wrażenia, jak ten sam lud, który gdzieindziej z niepotrzebym czapkowaniem i z niewiarą rozmawia z surdutowcem, tutaj za pan brat wesoło z każdym obcuje. Koło straganów gdzie chciałem nabyć parę przedmiotów do naszego Muzeum Etnograficznego, kobiety dowcipkowały wesoło i z uprzejmością dopomagały mi w kupnie. ”
„Co do chłopów, bo o nich głównie pisać zamierzam, muszę zaznaczyć, że wino a nawet i piwo nie jest ich stałym napitkiem. (…) Na ogół nie stać ich na zbytki. Mięsa nie jadają; jedzą chleb żytni razowy i kartofle. Nawet w tej glebie ich małe gospodarstwa nie pozwalają na uprawę pszenicy.
Miałem sposobność poznawać chłopów nad brzegiem Wisły. Wioski patrza oknami chat daleko na Karpaty, a ich sady śliwkowe docierają nieraz do samej rzeki. Nasz brzeg jest tutaj nadzwyczaj wysoki. Wznosi się nad wodą urwistą ścianą, niekiedy z poziomem rzeki ostry kąt tworzącą. Gliniane urwiska, przez lud skałami zwane, podczas suszy twarde są rzeczywiście jak skała. Wisła podrywa brzeg u dołu, woda w czasie roztopów lub deszczów obłamuje go od góry. Rzeka, jak kot, zdradziecko się łasi, ocierając się o ląd coraz serdeczniej, i ludziom ziemię z pod nóg wydziera. Maleją sady nadbrzeżne, ludzie odsuwaja stodoły coraz dalej od brzegu, a ziemi powstrzymać nie moga, i coraz całe płaty niedawno uprawionej ziemi, giną bezpowrotnie w nurtach rzeki. Wiele chat za dziadów obecniego pokolenia stało tam, gdzie obecnie jest środek koryta; od tego czasu niejedna morga zginęła pod wodą. Chętnie budowali by tu tamy, gdyby to było możliwe. Władze austryjackie bacznie śledzą, by chłop nawet wikliny na brzegu nie zasadzał. ”
Po takim opisie ma się wielka ochotę zobaczyć ten region Polski, choć po 130 latach na pewno zmieniony, jednak jakieś skrawki przeszłości mogły się zachować.
I z taka nadzieją kończę dzisiejszy wpis.
C.D.N
*hołoble -rodzaj dyszla
Autor wpisu
Ania Bernat-Mścisz
żrodła :
Tygodnik Głos rok 1890
Oracja czyli zaproszenie na wesele
Dawne zwyczaje weselne na Kujawach jakie spisał i umieścił w roku 1892, w miesięczniku Wisła Władysław Matłakowski.
„Oracja czyli zaproszenie na wesele na Kujawach”
Tradycyjne zwyczaje weselne na przykładzie wsi Zbijewo, par. Chodecz, powiat Włocławek (regionalna nazwa w wieku XIX brzmiała Wrocławek).
„Wieś ta leży na „leśnych” Kujawach, w środku trójkąta, utworzonego przez miasteczka(dziś osady): Chodecz, Przedecz i Dąbrowice. Ludność ta do niedawna nosiła się po kujawsku i zachowywała stary zwyczaj; dzisiaj z gwałtowną szybkością zmieniają się dawne formy, ustępując miejsca nowoczesnej tandecci.
Kiedy młodzieniec upatrzy sobie i upodoba jaką dziewczynę, a miarkuje, iż go nie odrzucą, posyła do rodziców panny swatów z wódka we czwartek; jeśli ich nie spotka odmowa, w sobotę odbywają się „pierścionki” , tj. zrękowiny, a w niedzielę narzeczeni dają na zapowiedzi. W ostatnim tygodniu, w czwartek przed ślubem, udają się dwaj dróżbowie, starszy żonaty i młodszy kawaler, ubrani w szaty odświętne, z krótkiemi butami, oraz z bukietami w ręku, trzymając białe chustki za róg i rozwieszoną czerwoną wstążkę, do rodziców oraz innych osób, które mają być zaproszone na wesele. Wszedwszy do izby i pozdrowiwszy chrześcinajńskim powitaniem obecnych, kłaniając się do ziemi przy każdym wydatniejszym słowie. Zaprosznie odbywa się wieczorem, kiedy już wszyscy po robocie, u zamożnijszych konno, u uboższych pieszo. Ten sam obrzęd powtarza się bez zmiany w sobotę, tj. w przeddzień ślubu i wesela.
Prosiema państwa na wieprza tucznygo,
mietłom potrąconygo
ino, że już gom nie zastaniem całygo –
(bo i jakże go całygo zastać,
kiedy kucharki musiały go w kapuście poszastać?), –
na kaczora bez oka,
na gąsiora bez boka,
na parę kuropatw,
żeby pan młody, panny młodej nie dopadł.
(Bo to kuropatwy dzika to zwierzyna,
jak pan młody dopadnie panny młody rucha sie pierzyna),
na parę łabędzi,
których pan młody z panną młodą nie pędzi,
na wróblom goliniom,
co niom obdzielima całom kompanijom,
Prosima tyż na wolcu,
co jęczy na krępulcu,
drugi już klęczy,
a trzeci w wisi komorze,
w Trójcy Jedyny Boże.
A wy, drużbowie młodzi,
do was sie to godzi:
korca owsa nie załujta,
kunika wyfutrujta,
na siódmom godzine przed dom weselny zajzdzajta,
panu młodymu, pannie młody i mnie samymu wesołości
dodawajta.
A ja się tyż nie bede linuł;
bedzie kieliszek wódeczki
i piwa dwie śklaneczki,
(abym go tylko sam miał).
i będzie tam gularz,
kto się za bardzo napije, pewnie złamie kulas;
będzie tam i sroka
kto sie bardzo napije, pójdzie do dom bez oka.
A ktoby się chciał zabawić do wtorku,
niech nie zapomni pieniędzy we worku.
Przepraszama państwa, jeśli my tu zmylili
w mobośma się tego nie uczyli w szkole,
wie(?) lub słowie
ino przy cepach w stodole:
boć to nasza szkoła –
cepy i stodoła.
Niech będzie pochowalony J. Chrystus „
Przy tych słowach kłaniają się do ziemi i na tym oracja zakończona”
Spisywanie na nowo dawych zwyczajów, jest jak przenoszenie się w czasie.
Wyobrażam sobie czwartkowy wieczór, kiedy to dwaj drużbowi odświętnie ubrani idą prosić gości na wesele. W ręku trzymają białe chustki z czerwoną wstążką.
Podrośnięta młodzież przygląda się, wiedząc, że niedługo i na nich przyjdzie czas.
Takie uroczystości dawały ludziom chwilę wytchnienia od ciężkiej pracy w polu i codziennych zmartwień. Była to też okaza, aby ubrać się odświętnie, założyć najstrojniejsze odzienie.
A wesołe przyśpiewki, czestokrość wypełnione soczystymi żartami towarzyszyły podczas zaręcznyn jak i póżniej w trakcie wesela.
Autor wpisu:
Ania Bernat -Mścisz
żródło:
Miesięcznik Wisła T. VI
- 1
- 2
- …
- 15
- Następny →
