4 Metryka Koronna Lustracje dz. XVIII, sygn. 70
Genealogiczna podroż w przeszłość pozwala nam uchylić kurtyny czasu i przenieść się do wsi Kamień.
Wsie tamtejsze otaczała gęsta stara puszcza, gdzie rosły gównie dęby i sosny, a także olcha czarna, brzozy, świerk, klon , jesion i jarzębina. Pełna dzikich zwierząt. Pośród pradawnej puszczy rozsiane były wioski i wioseczki oraz mniejsze i większe miejscowości między innymi znajdowały się takie jak Nisko, Jeżowe, Kamień Cholewiana Góra, Łętownia, Rudnik nad Sanem, Kopki i wiele innych.
Metryki Koronne to dla genealogów, bardzo pomocne źródło wiedzy o przodkach, pozwala nie tylko potwierdzić miejsce zamieszkania przodków, ale również poznać stan ich majętności.
W tekście znaleźć można nazwiska i imiona mieszkańców Kamienia. Podane są nazwy pól pochodzące od nazwiska zazwyczaj pierwotnego gospodarza, obok podane są wielkości pola oraz aktualnie uprawiający je gospodarz/chłop.
Część nazwisk jest podana w ich ówczesnie brzmiącej formie.
Zapraszam do genealogicznej podroży w czasie i odszukania swoich korzeni.
W roku 1744 w Metrykach Koronnych spisany był Inwentarz Ekonomii Sandomierskiej. W inwentarzu tym znaleźć można własności, które miały być oddane na sześcioletnią dzierżawę „Jaśnie Wielmożnemu Imci Panu Jerzemu Dettloffowi Generałowi Altylerii Królewskiej”
Inwentarz spisano w miesiącach lipcu i sierpniu 1744 roku.
We wstępie przeczytać możemy :
*tekst spisałam w formie orginalnej, jest on częścią inwentarza dotyczącego wsi Kamień*
August III
z Bożej łaski Król Polski, Książę Litewski, Ruski, Pruski, Litewski, Mazowiecki, Żmudzinski, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewirski i Czerniechowski, a dziedziczny Książę Saski i Elektor
Urodzonym Janowi Wojakowskiemu, Sędzimeu Grodzkiemu Czerniakowskiemu, i Samuelelowi Kępińskiemu Stolnikowi Grodzińskiemu wiernie nam miłym łaskę naszą Królewską urodzenie wiernie nam mili, kiedy po śmierci Urodzonego Jana Bukowskiego Generała Majora wojsk Naszych wakuje administracja ekonomii Naszej Sandomierskiej, Puściliśmy też Ekonomie Naszą Sandomierską w Sześcioletnią Arendę od dnia pierwszego lipca , w roku terażniejszym tysiąć siedemset czterdziestym czwartym, urodzonemu Jerzemu Dettleffowi Flemingowi Generałowi Altylerii Naszej.
Inwentarz koronny 1744
Wieś przy Kluczu Niskim
Kamień
należąca do folwarku Niskiego
Opis budynków
Browar, którego niedochodząc mostek i sień drzwi z deszczek z klamką drewnianą do Izby drzi z tarcic z wrzeciądzem y skóblem żelaznym, okien trzy szyby w drzewie z zasuwami prostemi ab jntra y powałą z dylów bez podłogi, piec kaflowy stary z kominkiem glinianym, stół z deszczek na prostych nogach, ławki na koło, zydel ieden, do siedzenia, w sieni komora, drzwi z wrzeciądzem y skubami na biegunie drewnianym, powała, podłoga z dylów stara. Budynek cały z drzewa w węgły budowany dranicami pobity reperacyi potrzebuie.
Winiarnia do niej drzwi duże z deszczek na biegunie, drugie drzwi mnieysze tylne tak że na biegunie, po prawey stronie słodownia, piec prosty piekarniany, okienko jedno wycięte dla światła, na gurę wschody, do szusiarni tak że iak y browar pod dranicami.
Karczma we wsi wjezna wrota z deszczek na biegunie drewnianym z wrzeciądzem y skublami żelaznemi do jzby drzwi z tarcic z skoblami, powała z deszczek dobra, podłoga ztą okien 4 .. szyby w drzwo oprawne, z okiennicami dwoma ab extra a dwoma ab intra, piec kaflowy biały dobry, z kominkiem przymurowanym dobrym. Stół z deszczek na prostych nogach, ławki na koło y zydel; na boku komora drzwi z tarcic na zawiasach w wrzeciądzem skublami żelaznemi, z komory drzwi do sieni z deszczek na biegunie zasuwaną, staynia bez pomostu złob jeden, drabiny dwie, wtora tylne z deszczek z wrzeciądzem skoblami y zasuwą; jzby w węgły staynia w słupy budowana pokrycie in parte gonty a in parte dranice ale i te reperacyi we wszystkim niezwłocznie potrzebne.
Karczma druga itidem we wsi alias/i budynek prosty do szynku z sienią y komorą; powała w jzbie y komorze z dylów, drzwi u sieni jzby y komory na biegunach drewnianych z deszczek, wrzeciądze y skuble u dwojga, u trzecich zasuwa drewniana, piec piekarniczy, stol prosty, okien dwie reperacyi potrzebne pokrycie z dranic similiter reperacyi potrzebujący
Karczma w Cholewianey Gurze czyli Chałupa do szynkuta de novo z fundamentu reperacyi potrzebuie, ponieważ już komora ze wszystkim zawaliła się, jzba ieszcze stoi, dach nad jzbą, ale niedobry succeysu (?) temponi ? Wszystka opustoszeie bez poprawy.
Bywał także gontem w tey Cholewianej Gurze młyn; ale teraz tylko signa niejakie Grobli pokazują się; dla niedostatku wody na zawsze opustoszał.
Do tey Arendy Kamieńskiey według kontraktów trzyma arendarz pola z łanów gromadzkich czwartków dwa y część jedną, z których powinność wszelką do gromady płacić powinien.
Ma tak że przez kontrakt pozwoloney pańszczyzny dni ciągych na tydzień ośm, pieszych dni tak że ośm, którą poddani w koley odbywają.
Jmportuje z tey arendy ad precens (?) do skarbu złotych polskich currenti k ? 2200.
Granice Kamieńskie
Wieś Kamień graniczy z wsią Łetownia dobrami dziedzicznymi JW Jm Pana Wojewody Kijowskiego Hetmana WK. Prc?ejudicum ? Żadnego niemają, procz, ze gościniec do Sokołowa ciągnący się, z swoich pól na królewskie spędzili co by bydz powinno zarówno. Ma tak że granicę z dobrami Xcia Starosty Kazimierskiego wsią Rechawem de catero zaś graniczy z wsiami ekonomicznemi.
Notandum pomieniona wieś Kamień z Lustracji lustracji An 1611 niepowinna mieć więcej , tylko dwadzieścia siedem Cut: ? Tanków dico N. 27 y cwierć 1 ? excepto zagrodników których na ten czas siedm być miało.
W jnwentarzu zas 1718 pokazuje się w osiadłości pułłanków trzydzieści y sześć dico 36 . similiter tedy y teraz przy spisaniu jnwentarza znayduie się trzydzieści sześc pułłanków y trzy ćwierci duo pułłanków N 36 3/4
Ta tedy dyskrepancya musi bydz per errorem ze zamiast trzydziestu siedniu dwadzieścia sidem pułłanków w pomienioney Anni 1611. Lustracyi zapisano
Nazwiska rol czwartki/ cwiartki Wieś Kamień nazwiska poddanych
Szoczuski y z porąbki 1 Jędrzey Soczawa z bratem
z bratem Józef Soczawa na końcu wsi
Dudkowski 1/2 Jakub Dudek ,
Piotr Trznadel /stróże
Błądkowski 1 Marcin Błądek,
Wojciech Błądek/stróże
Dudkowskie 1/2 Jakub Dudek
Sardykowski 1 Jan Olszowy /leśny
Szajowska 1 Szayka wdowa/ pusto
Kutyłowska 1 Maciek Kutyła, Walek Kutyła pusto
Marutowski 1 Marcin Marut, Antoni Marut stróże
Kutyłowski 1 Marcin Kutyła/pusto
Rurakowski 1 Walek Wilk stróż
Szajowski 1 Woytek Szay. Sobek Szay y z klina (?)
Klimkowski 1 Woytek Klimek /pusto
Kowalowski 1 Jędrzey Rurak/ stróż , Jan Szoczowa
Ferensowski 1 Woyciech Ferens /pusto
Dziedzicowski 1 1/4 Maciey Dys/pusto
Błądkowski 1 Stach Błądek, Mateusz Błądek/stróże
Lichwianowski 1 1/2 Tomasz Lichwian, Marcin Lichwian
Uszleowskie (?) 1 1/2 Woyciech Lichowian, Paweł Slusarz
Mazurowski 3 Mateusz Mazur, Tomasz Przybysz,
Woytek Stary/pusto
Partykowskie 3 Matusz Partyka stróż, Tomek Partyka
młodzian, Józef Partyka stróż, Mikołay Partyka arendy, Maciek Partyka stróż, Jędrzey Partyka
Uszkowskie 2 Józef Uszko, Marcin Stary pusto
Jaykowskie 3 Kazimierz Kołodziey,
Maciej …….Stary,
Jan Stary stróż,
Tomasz Stary do arenty,
Wdowa Starka,
Woyciech Skomro,
Tomasz Skormo,
Dziurlatowski (?) 1 Maciey Dzierlat stróż
Maciej Rurak pusto
Skomrowski 1 Józef Skomro
Woyciech Skomro stróż
Tomasz Skomro
Chomątewski 1 Tomasz Skomro Wójt
Sobek Kołodziey
Leptuchwski 1/2 Walek Leptucha od arendy
Kuligowskie 2 Tomasz Piekut
Szymek Kurz stróż
Woytek Kulik od arendy
Starowskie 1 Bartosz Czubat
Mankowski 1 Woytek Manka
Jan Manka
Mateusz Manka
Łachowski 1 1/2 Marcin Łach od arendy
Tomasz Kulik
Jan Łach
Kmrz Łach
Kuszkowskie 1/2 Paweł Kusz stróż
Bochenkowski 2 Jakub Bochenek od arendy
Mikołay Bochenek od areny
Tomasz Partyka polny
Jędrzey Gutowski pusto
Czaparowski 1/2 Jan Gutowski
Wdowa Czaparzyna
Rodzeniowski 1 Błażej Rodzen
Józef Rodzen
Jan Gutowski pusto
Kaczmarowskie 6 Jan Lach
Jan Watras
Michał Rodzen
Michał Oczkowski
Maciej Kida
Błażej Kida
Delektowskie 1 Kmrz Delekta stróż
Jędrzy Delekta
Maychrowska 2 Do arendy
Stanislaw Szewc
Bartek Kata
Piekutowska 1/2 pusto wszystko do arendy
Kutaczkowskie 2 wdowa Korytkowa
Stani: Korytko stróż
Jędrzy Kulacz
Woytek Kata stróż
Jozwikowski 1 Sobek Łach
Jan Delekta
Piechotowska 1/2 Mateusz Łach stróż
Proboniewska 1 Piotr Probon
Józef Probon stróż
Salwowskie 1 1/2 Wawrzek Kury ? Od arendy
Marcin Jabłonowski od arendy
Jan Makowski
Paweł Wąsik
Surdygowska 1 Franek Surdyga
Glinowskie 2 wdowa Kopycińska
do arendy
Korytowskie 1/2 Kazimierz Kortyko pusto
Szotowska 1/2 Kazimierz ; Makowska stróż
Bienkowska 1/2 Jedrzey Delekta
Pokutowska 1/2 Jędrzey Piekut do arendy
Prygłowskie 1/2 Maciey Piekut
Turkowskie 1/2 pusto cały
Rodzeniowskie 1 Kmrz Rodzen pusto
Pierogowskie 2 Maciej Pirog młodzian
Tomasz Pirog pusto
Woytek Piróg ….
Pietkowska 1 Jan Pietka pusto
Orszakowskie 1 pusto cały
Kiełbasowskie 2 wdowa Sochacka
Mateusz Janusz pusto
Krzych Zając
Guzowskie 2 1/2 wdowa Jozefowa
Marcin Guz pusto
Woytek Wos
Maciey Sudoł
Partykowskie 3 wdowa Wiatrowa
Stach Husy pusto
Taborowskie 5 Maciey Tabor
Wawrzek Tabor
Tomek Tabor pusto
Maciej Skiba
wdowa Taberka Jankowa (?)
wdowa Kazimierzowa
Grabczowskie 6 Tomek Grabiec leśny
Matus Grabiec pusto leży
Xiąrzkowskie 2 wdowa Jskrzyna pusto leży
Chudzikowski 1 pusty cały
Sudowłowski 1 Wągłowa wdowa pusto leży
Ozgowskie 2 Bartek Dziubek pusto leży
Haydukowskie 1 Woytek Sabat pusto leży
Korzeniowski 1 pusto leży
Garczewskie 1/2 pusto leży
Gwozdzowskie 1 1/2 Marcin Gwozdz woyt dworski
pusto leży
Paczkowskie 2 Stach Socha
Józef Grabiec stróż
Marcin Grabiec pusto leży
Orszakowskie 1 1/2 Jakub Orszak
Sochowskie 3 1/2 Woyciech Socha stróż. Pusto leży
Jakub Socha
Jędrzey Socha
Jan Zygiel
Stanisław Socha
Cieślowskie 3 1/2 Maciey Socha
Szajowskie Jędrzey Socha pusto leży
Tomasz Czubat
Józef Skiba
Skibowskie 1 1/2 Józef Skiba
Krzych Zając
Tomek Skiba
Żakowska 1/2 Wawrzek Rozlazły
Korzenowski 1 Marcin Grabiec pusto leży
wdowa Korzonka
Stępkowskie 2 Maciey Socha
Tomek Stępak
Sobek Stępak
Kasper Stępak
Guzikowski 1/2 Jan Guz stróż
Maciey Socha stróz
Zaiączkowski 1 Marcin Cierpisz pusto
Czubatowskie 3 Marcin Czubat
Tomek Czubat pusto leży
Szymon Czubat
Wykowskie 1 Maciey Sabat
Jakub Wyka pusto leży
Taborowskie 1 Szymon Tabor
Drzymałowskich 2 Jm Pan Zaklika ? Pusto leży
Grabczewski, Ozgowski, 2 pusto leży
Chwiejowki, Korzeniowski 2 pusto leży
Piełkowskie, Chudczyk 4 pusto leży
Żakowskie 2 Woyciech Koc?
Woyciech Reła ?
Wdowa Zaczka
Cierpieszowska 1 Jan Drzymała
Wdowa Cierpieszka pusto
Bednarzowski 1 Jan Bednarz stróż pusto
Zdanowskie 2 Jakub Wyka
Woyciech Pirog
Błażey Zdan pusto leży
Stanisław Socha
Orszakowskie 2 Woyciech Orszak
Woyciech Drelich pusto
Szabatowskie 4 Jan Pielka
Marcin Zak pusto
Krzych Zaiąc
Plutkowski 1 Jan Bajek
Pielowski 1 Woyciech Piela
Zakowskie 2 Wawrzek Tabor
Marcin Żak
z ogroda Tomek Stepak
Sobek Stępak
Powinności wsi Kamienia
Jako pod wsią Niskiem obszernieysza iest położona explikacya tak do niey we wszystkim regulować się powinno.
Daniny zaś in natura są opisane w liniach przy każdego osiadłości, inne niewyrażone, patebunt w sumariuszu rocznej jntraty, nitulianinus stróżnego annuatum 180? .
Osep młyńską żytną iest kentrowenya z gromadą której centritudo lubo conitat w Jnwentarzu 1718 iednak oney niedawali. Wspomniana Lustracya 1611 o tey spi młynskiey, ze iest abrogowana (?) , ponieważ marki do młyna młynarzowi i arendarzowi oddają, która to dań (?) ztąd pochodziła, że miarek dodawać niepowinni byli.
Z Cholewianey Gury w Jnwentarzu 1718 zapisano do intraty ze za ten czas płacili złotych 165. ad (?) zaś co Jmportują , iest specyfikacya przy rewizyi teyze Gury Cholewianey (?) ominus mieszka tam strzelców trzech którzy należeć powinni do juryzdykcyi dworu niżanskiego y zwierzyny tamże oddawać mają, oczym ieżeliby posluszni niebyli, wolno nimi ynaczey dysponować, mają także aż obligacyą przestrzegać pilnie w lasach y barciach ekonomicznych, aby od postronnych szkody niebyło .
c.d.n.
Autor
Anna BM
Źródła
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie – strona główna (agad.gov.pl)
0 komentarzy